Disiplin Cezası Alan Memur Vekâleten Daire Başkanı Olabilir mi?

Kamu yönetiminin etkin işleyişinde, daire başkanı gibi üst düzey yönetici kadroları kritik bir rol oynar. Bu pozisyonlar, kurumların politika ve planlarının belirlenmesi, kaynakların yönetilmesi ve uygulamaların yönlendirilmesinde merkezi bir öneme sahiptir. Peki, kamu hizmetinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacıyla getirilen disiplin kuralları çerçevesinde ceza almış bir devlet memurunun, bu önemli pozisyonlara geçici olarak dahi olsa vekâleten atanması mümkün müdür? Özellikle “kademe ilerlemesinin durdurulması” gibi ciddi bir disiplin cezası alan bir memur, vekâleten daire başkanı olarak görevlendirilebilir mi?

Vekâleten Atama Kurumu ve Disiplin Cezaları

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, kamu hizmetlerinde sürekliliği sağlamak amacıyla çeşitli mekanizmalar öngörmüştür. Bunlardan biri de vekâleten atama çeşididir. Kanun’un 86. maddesi, memurların kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma gibi nedenlerle görevlerinden geçici olarak ayrılmaları durumunda, yerlerine kurum içinden, diğer kurumlardan veya açıktan vekil atanabileceğini düzenlemektedir. Bu hüküm, boşalan veya geçici olarak boş kalan kadrolara hizmetin aksamaması adına bir çözüm sunmaktadır.

Diğer yandan, aynı kanunun 124. maddesi, kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve yönetmeliklerin emrettiği ödevleri yerine getirmeyen, uyulması zorunlu hususları yapmayan veya yasaklanan işleri yapan memurlara, durumun niteliğine ve ağırlığına göre disiplin cezaları verileceğini belirtir. Bu cezalardan biri de “kademe ilerlemesinin durdurulması” dır.

Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezasının Atamalara Etkisi

657 sayılı Kanun’un 132. maddesi, disiplin cezalarının sonuçlarını ve belirli kadrolara atanmaya etkilerini düzenler. Bu maddenin en dikkat çekici hükümlerinden biri, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alan memurlarla ilgilidir. Maddeye göre:

“…Aylıktan kesme cezası ile tecziye edilenler 5 yıl, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile tecziye edilenler 10 yıl boyunca daire başkanı kadrolarına, daire başkanı kadrosunun dengi ve daha üstü kadrolara, bölge ve il teşkilatlarının en üst yönetici kadrolarına, düzenleyici ve denetleyici kurumların başkanlık ve üyeliklerine, vali ve büyükelçi kadrolarına atanamazlar.. “

Bu hüküm, oldukça net bir şekilde, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını alan bir memurun, cezanın verildiği tarihten itibaren 10 yıl süreyle “daire başkanı” ve benzeri üst düzey kadrolara asaleten atanmasının önünde yasal bir engel olduğunu ortaya koymaktadır.

Vekâleten Atama Bu Yasağın Dışında mı?

Asıl soru, 132. maddedeki bu açık atama yasağının, 86. madde uyarınca yapılacak vekâleten görevlendirmeleri de kapsayıp kapsamadığıdır. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü’nün 22/04/2025 tarihli ve 12320309 sayılı görüşü, bu soruyu net bir şekilde yanıtlamaktadır.

Bakanlık görüşünde, 657 sayılı Kanun’un 132. maddesinde yer alan ve kademe ilerlemesi cezası alanların 10 yıl süreyle daire başkanı ve benzeri üst düzey kadrolara atanamayacağına dair hükmün, sadece asaleten atamaları değil, vekâleten yapılacak görevlendirmeleri de kapsadığı değerlendirilmektedir. Danıştay’ın yerleşik kararlarında da daire başkanlığı kadrosunun üst düzey bir yönetici kadrosu olduğunun vurgulandığı hatırlatılmaktadır. Üst düzey kamu yöneticilerinin taşıdığı sorumluluk ve temsil ettikleri makamın önemi göz önüne alındığında, belirli bir süre bu görevlere atanması yasaklanan bir personelin, aynı görevi vekâleten yürütmesinin de uygun olmayacağı sonucuna varılmaktadır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 132. maddesi, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alan memurların 10 yıl süreyle daire başkanı ve benzeri üst düzey kadrolara atanmasını açıkça yasaklamaktadır. İlgili Bakanlık görüşü ve Danıştay içtihatlarının ruhu, bu yasağın sadece asaleten atamaları değil, vekâleten görevlendirmeleri de kapsadığı yönündedir. Dolayısıyla, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış bir memurun, bu cezanın etkisi devam ettiği 10 yıllık süre zarfında, daire başkanı kadrosuna vekâleten atanması veya görevlendirilmesi mümkün değildir. Bu durum, kamu yönetiminde liyakat, disiplin ve üst düzey yöneticilik pozisyonlarının hassasiyetini korumaya yönelik yasal bir tedbir olarak karşımıza çıkmaktadır.